MENU

Generatoren brengen warmte en licht in UA

Actie succesvol dankzij gulle giften particulieren, bedrijven en kerkelijke achterban Oekraïne Zending

ERMELO – Bij parkeerplaats Boermark, aan de A1 even voorbij Deventer, hadden Bert Haaksema (Hattem) en ik (Marianne Heidema-Ermelo) een afspraak om Johan Vermeij en Thijmen van Heerde uit Ede elkaar te treffen voor de trip naar Oekraïne. Een paar dagen daarvoor was eindelijk een tweede bus geregeld. Het was gekkenhuis geweest. Kilometers hebben de mannen gereden voor generatoren en bij geen enkele maatschappij kon een bus geleaset worden die de grens van Oekraïne mocht passeren: tè risicovol om oorlogsgebied in te rijden! Slechts twee dagen voor ons vertrek had Johan via een zakelijk contact, een Oekraïense, een bus weten te regelen van haar broer. We waren opgelucht, hoe moesten we anders 28 aggregaten vervoeren? Johan zijn contact uit Charkiv had generatoren nodig! De energiecentrales waren plat gebombardeerd. Men stond te springen om elektra. Een Twitteractie werd gestart, het geld stroomde binnen en apparaten werden gekocht en zelfs gratis aangeboden.

Samen in een actie

Oekraïne Zending had inmiddels een mooie rode Renault Traffic minibus op de kop getikt voor de kerk van Khmelnytskyi, een gereformeerde gemeente in het midden van Oekraïne die veel vluchtelingen tijdelijk onderdak bood in de kerk. Vluchtelingen op doortocht uit het Oosten konden even op verhaal komen met een goede nachtrust, schone kleding en een volle maag. Daarna met de kerkbus weer verder naar de grens. Men vluchtte het land uit, wilde veilig zijn in het Westen. Weg van de oorlog!

Het bestuur Oekraïne Zending had geholpen met geld om de kerk klaar te maken voor die opvang, maar de bus werd steeds slechter. Het bestuur had eerder in september de Synode van de UERC-kerken bezocht in Svalyava, nabij de grens van Hongarije in de Karpaten. Een vooralsnog veilig gebied met veel opvang van vluchtelingen. Er vonden persoonlijke gesprek met de predikanten plaats. Ds. Sergii Shinder noemde de conditie van hun bus slecht. We wisten het al langer, maar het bestuur had lange tijd geen trek om een bus te financieren. Toch was die bus nodig voor vervoer van vluchtelingen, transport van voedselpakketten en de afstanden in Oekraïne zijn toch heel anders dan in Nederland. Het bestuur werd overtuigd dat die bus er toch moest komen in het kader van noodhulp aan vluchtelingen.

Die informatie werd gedeeld met de kerken in Gelderland en Flevoland.   Voor Johan en Thijmen een sein om ons te vragen mee te doen: als die bus naar Oekraïne moest, dan graag vol met generatoren! De actie werd uitgebreid naar de Oekraïne Zending. In diezelfde week kwamen de aanvragen ook vanuit de kerken bij ons binnen: ‘Help ons aan generatoren! Ze zijn in Oekraïne bijna niet meer te krijgen en alleen hier en daar een paar van Chinese makelij.’ Dat stond gelijk aan zeer matige kwaliteit. De actie werd met een QR-code door allerlei personen in hun eigen netwerk verspreid. Als secretaris OZ deelde ik de actie ook binnen onze kerken in de regio. Het eerste weekend leverde de actie al €16.000 op. Het geld stroomde binnen en reisplannen werden snel en spontaan gesmeed: we moesten die generatoren maar persoonlijk gaan afleveren in Oekraïne en ik werd gevraagd of ik mee wilde. Persoonlijk contact ook goed voor de bemoediging van de broeders en zusters in de kerken. Bedrijven schonken aggregaten, er werd gezocht en gekocht in heel Nederland. Uiteindelijk gingen we met z’n vieren en 28 apparaten op pad, waaronder één van 200 kg met een geweldige power voor dat ziekenhuis en een prijskaartje van €12.000. Radio Gelderland, BNR radio en Hart van Nederland kregen lucht van de actie en wilden interviewen. Op de parkeerplaats van Boermark was de aftrap met een cameraploeg HvNL, maar ze kwamen niet opdagen; het was vroeg en spekglad op de weg in het Westen van het land. We gingen uiteindelijk maar op pad: de eerste dag moesten we kilometers maken, ongeveer 1200 km met als einddoel Warschau. Het ging, tot onze verbazing, gesmeerd die dag. Met vier chauffeurs kun je lekker opschieten. Halverwege Duitsland begon de winter zichtbaar en voelbaar te worden, maar met winterbanden en de zwaarte van al die aggregaten lagen de bussen solide op de weg.

Lange wachttijden bij de grens

De tweede dag, even buiten Warschau, ontmoetten we het contact van Johan: Oleksii Winovradov en zijn vrouw Olena uit Charkiv. De eerste overdracht van generatoren vond plaats bij een tankstation.

Oleksii was onder de indruk: ‘Hebben particulieren en kerken deze aggregaten gesponsord?’ Hij was tot wederdienst bereid om ons over de grens Polen-Oekraïne te helpen. Het was flink winter in Polen. De ruiten moesten regelmatig ontzilt worden. Op een gegeven moment zagen we een bord met wachttijden voor de grens met Oekraïne: 29 uur!! Uiteraard hadden we daar weinig trek in en hoewel we voorbereid waren om één nacht in de autobussen te overnachten, probeerden wij dat te voorkomen door een zuidelijker gelegen grenspassage bij Dothobyczów te kiezen, dat 200 km van Lviv ligt. Ook daar minstens een twee kilometerlange rij met vrachtwagens, maar wel met een mogelijkheid voor particulier vervoer om in een kortere rij te wachten. Oleksii kon voor ons een goed woord doen omdat we op humanitaire missie en in konvooi waren. Met slechts 4,5 uur wachttijd en het controleren en hercontroleren van documenten passeerden we de grens. Het was al laat en ds. Wasja Pylypenko liet ons weten dat we niet in dat gebied tussen 00.00 en 05.00 uur mochten rijden. We maakten een nieuw plan-de-campagne: dan maar niet naar Rivne en Stephan, het zou immers 5 uur rijden betekenen. En de wegen waren slecht! We zouden het niet redden en de volgende dag moesten we weer via Lviv terug.

Enigszins teleurgesteld dat we de broeders en zusters in Rivne zouden mislopen, werd het rechtstreeks naar Lviv en dan daar maar een hotel op te zoeken. Olena Winovradov vond één hotel met camerabewaking voor onze waardevolle vracht. Aggregaten zijn nu goud waard in Oekraïne!

Generatoren op transport

De generatoren gingen de volgende dag met Nova Postha (een soort DHL) op transport.

Een hele klus om een 15-tal apparaten uit de bus te versjouwen, maar je bleef er warm bij. Gelukkig had Johan stickers voorbereid en weer was de hulp van Oleksii Winovradov van grote waarde! Telefoontjes werden gepleegd en de generatoren verzendklaar gemaakt voor Rivne en Kiev. Na 3,5 uur op het laadstation te hebben gebivakkeerd waren we steenkoud en dat bracht mij op het idee om ter plekke chocolademelk warm te maken op een primusstel. Voor Olena Winovradov een reden om er gelijk een klein filmpje van te maken voor haar Facebookpagina en de actie generatoren aan te prijzen bij haar contacten!

Het was daarna tijd om afscheid te nemen van de Winovradovs en de reis werd vervolgd naar Svalyava Daar waren we welkom bij ds. Slavik en Erika Murza, waar we in de kerk konden overnachten. De rode bus zou daar opgehaald worden door de predikanten Sergii Shinder (Khmelnytskyi) en Herman Panko (Kamyanets-Podolskyi) vol met generatoren, powerbanks en kleding voor de kerken Khmelnytskyi, Kamyanets-Podolskyi, Ruda en Zhytomir.

De volgende ochtend vertrokken Johan en Thijmen weer op tijd richting Nederland. Bert en ik zouden nog doorreizen naar Vylok om daar te overnachten in een lyceum. De laatste twee generatoren zouden afgeleverd worden bij pastor Janos, een Oekraïens-Hongaars sprekende predikant en collega van ds. Wasja Pylypenko, die we in september al hadden ontmoet.

Verblijf in Svalyava

Omdat Bert en ik nog wat langer in Svalyava moesten rondhangen, nodigde ds. Slavik Murza ons uit voor een ontmoeting met vluchtelingen. In de kerk werden vrouwen en kinderen verwacht voor een kerstknutselochtend en uitreiking van hulpgoederen. Even later stopte een konvooi met een CD (Corps Diplomatique) kentekenplaat  voor de kerk. Er stapte een Hongaars parlementslid uit die, zo vertelde ze ons later, de ‘Oekraïense minderheden in Hongaars-talig gebied’ in haar portefuille had. Voedselpakketten, boeken en schrijfgerei werden spontaan binnengebracht. Feest voor de vluchtelingen in Svalyava! De plaatselijke tv was ook aanwezig. We hebben aandacht ook voor onze actie gevraagd en gekregen. Het parlementslid wilde weten waarom wij daar waren. Zij had nog nooit een aggregaat gezien, maar Bert legde maar al te graag uit wie wij waren en wat wij er kwamen doen.

Zonder elektra

’s Middags naar onze laatste bestemming: een lyceum in Vylok, een klein dorpje bij het drielanden punt Roemenië-Oekraïne-Hongarije. Bij aankomst was pastor Janos nergens te bekennen. We hebben gegeten in de kantine van de school. Even later kwamen ook daar de interne leerlingen maaltijd houden. De directrice hield een eindejaarstoespraak en er werd uit de bijbel gelezen. Toen werd er een gebed gezongen op de wijze van het ons bekende Sinterklaasliedje: ‘Vriendelijke Piet ging uit fietsen, toen knapte zijn band…! Het was even slikken om ons gezicht in de plooi te houden, maar het lukte, zolang we elkaar maar niet aankeken…!

Pastor Janos kwam eindelijk, maar net voor bedtijd, langs. Verexcuseerde zich vanwege een sterfgeval in de familie en bracht ons heel lief een kerstpakket. Wat waren hij en zijn dochter Deborah dankbaar voor de generatoren voor hun kerk en de plaatselijke lagere school. Hij sprak een dankwoord uit voor alle de gulle gevers in Nederland.

’s Avonds viel het elektra uit. Aardedonker was het. Het zou die nacht nog vele keren uitvallen. Wat waren die generatoren nodig, alleen stonden ze die nacht nog in de doos! Juist op dat moment zakte ik die nacht door de lattenbodem van het bed heen. Zonder ook maar een hand voor ogen te kunnen zien en de batterij van de telefoon op bijna leeg, vond ik op de tast mijn zaklamp. De latten teruggelegd, maar alles in mij zei dat het verstandig was om in een ander bed ongestoord de nacht voort te zetten. Wat weer een beleving! De volgende ochtend had pastor Janos voor ons een taxi geregeld naar Boedapest, Hongarije. Bert en ik zouden terugvliegen vanuit die hoofdstad. Rond 06.00 uur reden we naar de kleine grensovergang met Hongarije. Het was nog 450 km naar Boedapest dus we hadden genoeg tijd om ons vliegtuig van 14.30 uur te halen. Het busje voor ons reed net door de slagboom en dat was mazzel voor ons om zo snel aan de beurt te zijn met de controles van paspoorten. Maar… de slagboom ging niet meer open. Inmiddels werd duidelijk dat de grensovergang te maken had met een computerstoring! Wachten, nog eens wachten, uren verstreken en het was koud! Regelmatig moest de buschauffeur de motor even laten draaien. Wat was ik blij met mijn thermokleding en moest vaak aan al die Oekraïners denken die geen verwarming, geen licht en met andere ontberingen te maken hadden. Daar deden we het toch voor! We merkten dat de chauffeur en de Oekraïense passagiers over ons zaten te praten. Ineens ging de lamp in de bus aan en alle hoofden draaiden zich als op commando om en de ogen waren op Bert en mij gericht met de vraag: Smoking? ‘No, no’, riepen wij in koor en ik trok een vies gezicht en zei: ‘Unhealthy!’ Het licht ging uit. Even later weer aan; weer alle ogen op ons gericht, ditmaal hoopvoller: ‘Wodka?’ Ik trok nog een viezer gezicht: ‘No, no’, en gebaarde met mijn handen dat ze niet met wodka achter het stuur moesten rijden. Teleurgesteld en met een duidelijke hoorbare zucht draaiden de gezichten om. Het licht ging weer uit, de

motor opnieuw gestart voor een beetje warmte. Na 3,5 uur ging de slagboom eindelijk open. Slechts  twintig meter verderop werd de bus aan de kant gezet door de Hongaarse grenswachten en werden alle koffers gecheckt. Ook de bus kreeg een grondige inspectie. In de tassen van de Oekraïners zaten veel boodschappen en… drank! ‘En dat vraagt ons om Wodka!’, riep ik verbaasd tegen Bert. Er werden 2 grote flessen drank op onze koffers gegooid. ‘Dat is van jullie’, gebaarden de Oekraïners en wezen op de douaniers. Voordat we ook maar konden ingrijpen, was de douane al bij onze koffers en vroeg of de drank van ons was. We kregen de kans niet om er op te reageren, want de Oekraïners wisten heel snel te vertellen dat de drank van die ‘Hollanskyi’s’ was. Gelukkig had het geen consequenties en mochten we de grens passeren. Wat een opluchting! Ineens keerde de sfeer in de bus om, tijdens de reis konden Bert en ik niet meer stuk bij de Oekraïners. We kregen snoepjes en cakejes en ik werd iedere keer galant bij de hand gepakt als ik wilde uitstappen. Een spontane zoen bij het vliegveld ter afscheid, waar ik overigens niet op stond te wachten, maar voilá! Commentaar heb ik maar achterwege gelaten, we moesten rennen.  Vergeten we door alle stress ook nog onze koffers in te checken, maar vijf minuten voordat gate closed op de borden stond, hebben we het vliegtuig op het nippertje gehaald. Wat een gedoe!

Een Pechdag heeft ook charmes

In Eindhoven stond manlief Harry ons op te wachten. Gelukkig, geen lange treinreis naar Zwolle, Hattem en Ermelo. We hadden trek, immers de hele dag alleen op een paar snoepjes en een paar cakejes geleefd. Het mooie winterweer van Hongarije was verruild voor druilerig, regenachtig Hollands weer en nog vele kilometers te gaan in een heftige spits op de NL-wegen. We besloten in Vught even van de snelweg af te gaan om een snelle, vette hap te scoren. De auto geparkeerd en gauw de jas weer aangedaan, laat Harry de autosleutel vallen …. in een rioolput! Dát kun je net niet gebruiken op zo’n dag! Gauw handdoeken uit de koffer op de straat gelegd en Harry laten vissen naar zijn sleutels. Gelukkig met succes….. maar modderig en nat ….gauw een patatje gehaald en weer dóór! Wat een dag, maar we hebben er ook heerlijk bij staan te lachen!

Overall terugblik

De reis was een succes, weliswaar met de nodige hobbels en bobbels, maar inmiddels zijn alle generatoren aangekomen op plaats van bestemming met dankwoorden uit alle hoeken van Oekraïne. Mission accomplished, missie geslaagd! De generatoren zijn overal nodig, maar in het Oosten, daar waar de plaatsen al bevrijd zijn, misschien nog wel veel meer. Daar is alles écht kapot. Oekraïne is groot, de nood is hoog! De actie loopt voorlopig door om de nodige nood te lenigen en de generatoren te laten draaien. Goddank hebben we een achterban die betrokken is, gul geeft en dit alles mogelijk maakt. U, die geeft of heeft gegeven: hartelijk dank voor uw bijdrage en bovenal voor uw gebed voor onze reis. Een reis, weliswaar door redelijk veilig gebied, maar het is er wel oorlog met winterweersomstandigheden. En geloof me: veel wegen zijn slecht met gaten en kuilen. We hebben toch een paar nare ongelukken onderweg gezien. De motivatie lag hoog, we mochten helpen, ons wachtgeduld werd af en toe op de proef gesteld, we ‘woonden’ alle dagen in de autobussen, maar de ontmoetingen waren waardevol. We hebben ook veel plezier gehad en zijn weer veilig thuis. Een bemoediging voor de kerken en daarbuiten voor wie de generatoren ook bedoeld waren. Ook het, door OZ gesteunde, rehabilitatie-centrum The Right Way en de opvang voor kinderen met een Downsyndroom, het BabySun centrum, mochten voorzien worden van warmte en licht. Bedankt voor de steun en jullie gebed. Opnieuw zijn ons, reeds op de terugweg naar Nederland notabene, weer 10 aggregaten gratis aangeboden, en een schenking van een 6kw aggregaat. De actierekening wordt nog steeds gevuld, maar de winter is nog lang niet voorbij en wie weet wat Oekraïne nog te wachten staat? Laten we zorgen dat de aggregaten/generatoren blijven draaien. Ze worden gevoed met benzine of diesel. Dat zijn nu dure brandstoffen in Oekraïne. We kunnen nog steeds blijven helpen en het is zulk dankbaar werk!

Oekraïnereis

16-21 dec 2022

Marianne Heidema, secretaris