Een kwart van de Nederlandse samenleving heeft een migratieachtergrond en er zijn naar schatting 1 miljoen christenmigranten. Het project Samen Geloven, partner van Verre Naasten, wil gemeenten inspireren om stappen te zetten om meer intercultureel te worden. Want christenen uit verschillende culturen leven vaak langs elkaar heen. Hoe kun je als kerk meer openstaan voor bezoekers met een andere culturele achtergrond en waarom zou je dit eigenlijk willen?
De aanleiding voor het project Samen Geloven is dat er weinig voorbeelden zijn van protestantse gemeenten die cultureel divers zijn. Er wordt wel diaconale hulp geboden, maar gelijkwaardige geloofsrelaties ontbreken vaak. Ook trouwens in migranten- en internationale kerken is vaak een bepaalde cultuur dominant. De constatering van Martin Luther King dat zondagochtend het meest gesegregeerde uur in de Amerikaanse samenleving was, geldt als we eerlijk zijn een halve eeuw later ook voor het christendom in Nederland: de meeste christenen gaan naar een kerk met gelijkgestemden die op hen lijken qua afkomst en huidskleur.
De vraag is natuurlijk of dit erg is. Witte Nederlandse christenen kunnen vaak zelf al niet samen door een kerkdeur. Moeten we dan wel willen proberen met broeders en zusters met een andere taal en geloofsbeleving samen te komen? En is die behoefte er eigenlijk wel bij christenmigranten zelf: er zijn toch vaak wel kerken van hun etniciteit in ons land? Waarom zou je eigenlijk willen gaan voor intercultureel kerk-zijn? Het helder hebben van je motivatie is een belangrijke stap. Daarom heeft Samen Geloven de WHYER ontwikkeld, een informatiewaaier met 18 mogelijke motieven voor het contact maken met mensen uit een andere cultuur.
Een van de beweegredenen is de Bijbel: een boek vol met migratieverhalen en voorbeelden van interculturele ontmoetingen. We worden opgeroepen om de vreemdeling lief te hebben (Deuteronomium 10:18-19) en hem of haar te ontvangen als Jezus zelf (Mattheüs 25:31-46). Gods interculturele visioen lezen we in Openbaring 7:9-10: alle culturen samen aanbidden hun Schepper. Er zijn naast deze drie sleutelpassages nog andere bijbelse perspectieven op migratie; Samen Geloven ontwikkelt verdiepend gespreksmateriaal om hiermee aan de slag te gaan.
Zelf zou ik een andere motivatie kiezen op die WHYER: verrijking. Wat ben ik geraakt door hun gastvrijheid, door hun vluchtverhalen en wat God doet in hun levens en hun geloofsmoed in hun lijden. Naast de persoonlijke vorming is de bijdrage van christenmigranten door hun passie en inzet van meerwaarde voor elke kerk. De Bijbel en verrijking zijn twee mogelijke antwoorden op de vraag waarom je aan de slag zou kunnen gaan met intercultureel kerk-zijn. Misschien heb jij een andere drive. Bestel de informatiewaaier op onze website en ga aan de hand hiervan met elkaar in gesprek.
Naast het ontwikkelen van gesprekstools en verdiepende materialen doet Samen Geloven ook onderzoek. Uit interviews met migranten over hoe intercultureel kerk-zijn goed kan werken, blijkt dat ze om verschillende redenen graag contact hebben met Nederlandse gelovigen. Ze zijn op zoek naar een nieuwe familie, willen integreren in de samenleving, delen graag hun geloofs- en levensvragen en willen zich inzetten met hun gaven en talenten. Een van de aanbevelingen uit ons onderzoek is dat succesvolle integratie van twee kanten moet komen: niet alleen de bezoeker uit een andere cultuur moet zich aanpassen, ook de ontvangende gemeente moet bereid zijn zich in vormen en aanbod te bewegen naar de gast.
Hierboven stonden we stil bij het waarom van intercultureel kerkzijn vanuit de kerk en vanuit migranten. Dit past bij fase twee uit ons Verkenningstraject dat we aanbieden aan geïnteresseerde gemeenten of groepen. Deze half jaar durende begeleiding bestaat uit vier onderdelen: inventarisatie, inspiratie, innovatie en evaluatie. Allereerst brengen we samen met een werkgroep de context van de gemeente in kaart: welke culturen wonen er in de wijk/woonplaats en welke interculturele initiatieven zijn er al binnen en buiten de kerk. Ook wordt een quickscan afgenomen met de gemeenteleden waarin gevraagd wordt naar overtuigingen over intercultureel kerk-zijn. Vervolgens wordt in kerkdiensten en op gemeenteavonden visie gedeeld en gezocht naar inspirerende voorbeelden uit de Bijbel of de omgeving. Na de inventarisatie- en inspiratiefase wordt door de werkgroep een voorstel gedaan voor een eerste kansrijke stap om meer intercultureel te worden. Te denken valt bijvoorbeeld aan het aanbieden van vertaling in een kerkdienst of het uitnodigen van kinderen met een migratieachtergrond voor de kinderclub. Nadat hierover door de leiding van de kerk of groep wordt besloten volgt tot slot een evaluatie van het Verkenningstraject.
Benieuwd naar meer inspiratieverhalen van de wereldwijde kerk? Meld je hier aan voor een gratis abonnement. Je krijgt Naast dan 2x per jaar thuisgestuurd.