Heb jij alles onder controle? Ben je sterk en kun je – bij wijze van spreken – de hele wereld aan? Of voel je je juist onzeker en afhankelijk? Ben je bang? Voor God, voor andere mensen, voor dingen die gebeuren, of zelfs voor spoken en geesten? Geeft je geloof in God je echt zekerheid, of is het toch nog vaak ‘ja, maar …’, en voel je je pas oké, wanneer je zelf (weer) de controle hebt?
Hebben wij het als mensen niet in ons dat wij alles in onze macht willen hebben, dat wij over alles en iedereen de controle willen houden? Is juist dat niet de kern van de zondeval? De mens neemt het heft in eigen handen en wordt zelf ‘god’, de baas over zijn eigen zelfgemaakte wereld. Zelfstandig, onafhankelijk, triomfantelijk. Maar… dan ineens een watersnood, een aardbeving, een oorlog. Of een hindernis, een ongeluk, een ziekte, een plotselinge dood. Weg is de controle. De mens staat machteloos. Om het onheil de baas te worden, zoekt hij/zij vertwijfeld naar de verklaring. Een Europeaan doet dat vast heel anders dan een Afrikaan of een Aziaat, maar zo is de basisinstelling van ‘de mens’.
“Verheug je er echter niet over dat de geesten zich aan jullie onderwerpen,
Maar verheug je omdat jullie naam in de hemel opgetekend is.” (Luc. 10:20)
Dat triomfantelijke klinkt ook door in de prestaties van Jezus’ leerlingen. Wanneer zij – 36 koppels van twee – terugkomen van hun ‘stage’, lopen ze over van enthousiasme. Ze hebben een tournee gemaakt langs de dorpen en steden. Overal hebben ze de komst van Jezus, de Messias, aangekondigd: “Bereid je voor. Jezus komt eraan!” Om hun boodschap kracht bij te zetten, hebben ze zelfs boze geesten uitgedreven. Enthousiast komen ze terug bij Jezus: “Zelfs de boze geesten hebben zich aan ons onderworpen!” Aan ons: dat klinkt als: “Jezus, het is ons gelukt, hoor!” Dolblij zijn ze. Maar dan zegt Jezus: “Verheug je er liever over dat jullie naam bij God in de hemel staat opgetekend.” Als God hen niet de kracht had gegeven om die boze geesten aan Hem te onderwerpen, waren ze weerloos geweest en hadden ze niets kunnen doen. Het is niet ‘ik kan …’, maar ‘Jezus door mij’. Niet ik ben Satan de baas, maar dat is Jezus. Er is maar één optie: mezelf afhankelijk maken van Hem, van God.
Met die geesten valt niet te spotten, of ze er nu wel zijn (zoals Satan en zijn leger van gevallen engelen) of niet (zoals de geesten van doden). Speciaal die zogeheten geestenwereld is een ‘veld’ waar wij, mensen, maar moeilijk grip op krijgen. Het handigste is misschien wel om die hele geestenwereld dan maar te ontkennen. Wat je niet ziet, is er niet. Wat je met je verstand niet kunt bevatten, verklaar je als ‘bestaat niet’. Dat is wat vooral westerlingen doen. Maar het kan ook zijn dat die onzichtbare geestenwereld jou helemaal gaat beheersen en dat je je best gaat doen om die onder de duim te houden met riten (Afrika: voodoo; Suriname: winti; Papoea: suangi), bezweringen (mantra), maar – vooral – met gehoorzaamheid. Gewoon doen wat de geesten willen. Want is alle tegenslag en lijden niet terug te voeren op een of andere overtreding die je begaan hebt (zie het kader)?
Veel christenen in de wereld zijn nog altijd bang voor die geestenwereld. Ze geloven oprecht in God en weten zich gered door Jezus Christus. En toch komen ze maar niet los van hun angst voor voorouders, heksen, toverij en magie. Om die angst te verminderen heeft Timothy Leadership Training (TLT) samen met Verre Naasten (DVN) een handleiding ontwikkeld met de titel ‘Wees niet bang! Je houding als christen tegenover geestelijke machten’. Aan die training heb ik (Henk Venema) vanuit mijn zendingservaringen in Indonesië, speciaal Papoea, mogen meeschrijven. En in september 2022 heb ik die daar mogen uitproberen, samen met mijn collega Johannes Veldhuizen en drie cursusleiders uit de kerken daar, Yuliana Mikan, Martina Kurufe en Michael Mirino. Ik kwam diep onder de indruk van de openheid waarmee de cursisten – allemaal kerkleiders – over hun angsten vertelden, en ook over hun geloof in de Heer Jezus. Tijdens deze hele cursus was Lucas 10:20 het leidende thema: “Jouw naam staat bij God geregistreerd!”
Deelnemer TLT-cursus: “Vorige week liep ik met enkele gemeenteleden door de jungle naar een dorp verderop. Aan het eind van het bezoek kregen we te eten: geroosterd zwijn. Heerlijk! Na het eten wilde ik terug naar huis. Maar de anderen zeiden, “Nee, pastor. We hebben net varkensvlees gegeten. We mogen vandaag geen water meer aanraken. Op de terugtocht komen we over heel wat beken en door moerassen. Als wij nú gaan, zullen onze voorouders boos op ons worden en ons straffen.”
Ik was het er niet mee eens. “De voorouders kunnen jullie geen kwaad doen,” verzekerde ik hen. “Wees toch niet bang. Vertrouw op Jezus.” Maar zij weigerden. Onderweg konden we een ongeluk krijgen. Of onze gastheer zou ziek kunnen worden. Ze zeiden, “Onze voorouders hebben hier de macht. Als we nu vertrekken en er overkomt ons iets ergs, zal iedereen zeggen dat dat de straf van onze voorouders is. Laten we dus pas morgen naar huis gaan.” En zo gebeurde. Onderweg bedacht ik waar ik zondag over zou preken. Over de macht van Jezus en de onmacht van de voorouders.”
Deze cursus start met lessen over God, die Eigenaar van alles is, en Jezus, die Heer en Koning is, en eindigt met lessen over de Heilige Geest en de wapenrusting, die de gelovigen van God krijgen om tegen de geestelijke machten stand te houden. Daartussen kwam een aantal heftige onderwerpen aan de orde, zoals: Satan en zijn boze geesten; vooroudergeesten; hekserij, toverij en zwarte magie. De cursus eindigt met: “Wees niet bang! Bij God ben je veilig. Er kan je echt niets overkomen.” Elke les begint met een concreet voorval (zie voorbeeld), gevolgd door Bijbelstudie, met aan het eind een praktijkopdracht.
Zij daar zijn blij met deze nieuwe handleiding. Die helpt hen om hun angst kwijt te raken. Wat voor hen geldt, geldt voor alle mensen. Ook voor ons. Geef dus maar rustig je leven uit handen. Geef het over aan God. Wees blij: je naam staat bij Hem geregistreerd. Je bent veilig.
Download hier het kerkbladartikel