MENU
Is zorg voor de schepping een thema in kerken wereldwijd? In hoeverre maken christenen over de hele wereld zich zorgen om het klimaat? En ondernemen kerken daar actie op? Deze vragen kwamen bovendrijven bij de redactie tijdens het maken van het magazine Naast.
Er volgde geen grondig, gedegen onderzoek met duidelijke antwoorden. Wel vroegen we rond bij partner-kerken. Dat leverde heel diverse reacties op. Sommigen realiseren zich dat het een belangrijk onderwerp is, maar tegelijk voelt het voor hen als een ver-van-je-bed-show. Bij anderen leek er weinig klimaatbewustzijn merkbaar. Tegelijk ontdekten we dat sommige partner-kerken juist heel bewust bezig zijn met aandacht vragen voor zorg voor de schepping, te midden van hun uitdagende context. En hier ook actief mee aan de slag gaan. Drie inspirerende, Afrikaanse voorbeelden uit Oeganda, Zambia en Rwanda.
David Kabaale, coördinator van de Presbyterian Church of Uganda
“In Oeganda wonen meer dat 35 miljoen mensen. Onze kerken bevinden zich verspreid over het hele land. We zijn een bevlogen, missionaire kerk die op veel plekken nieuwe gemeenten sticht. Oeganda wordt ook wel ‘de parel van Afrika’ genoemd. We hebben prachtige natuur en een geweldig rijk dierenleven. Tegelijkertijd is diezelfde natuur helaas in gevaar. Er is veel ontbossing gaande hier, als gevolg van de aanleg van nieuwe wegen en de industrialisatie.
Om een schrijnend, actueel voorbeeld te geven: op het eiland Buvuma in het Victoriameer is recent een groot deel van het bos gekapt om palmbomen te planten voor olieproductie. Ons verlangen is om de ontbossing in Oeganda tegen te gaan, door een stuk land aan te kopen en daar koffie te planten. Hoe dat werkt? Koffieplanten en bomen kunnen goed naast elkaar bestaan. We willen als kerken een nieuw bos aanplanten en tegelijkertijd koffieplanten neerzetten. Het klimaat in Oeganda is heel gunstig voor koffieplanten. We hebben als PCU-kerken een stuk land op het oog van iets meer dan 20.000 m2 . Om hiermee aan de slag te gaan, moeten we allereerst een flinke investering doen: het land kopen. Daarna moeten we zorgen voor aanschaf van koffiezaden, boomzaden, tuingereedschap, mest en op zoek naar een tuinman.
De uiteindelijke opbrengst van de koffieplanten zou een goede bijdrage leveren aan de zelfredzaamheid van onze kerken en helpen om de natuur in ons prachtige land te herstellen.”
Dennis Milanzi, directeur theologische trainingsorganisatie TEEZ in Zambia
“Zambia is een van de meest ontboste landen ter wereld. Het staat zelfs op de eerste plaats in Afrika. Tegelijkertijd is 95% van de bevolking in Zambia christen. Dit impliceert dat een groot deel van de ontbossing in ons land en het niet goed zorgen voor de schepping, veroorzaakt wordt door christenen in Zambia. Vanuit deze gedachte is het WISE Green Church (vertaling: wijze, groene kerk) programma ontstaan. WISE staat voor Wealth Investing Sustainable Environment: het project richt zich op zorg voor de schepping en het duurzame gebruik van natuurlijke hulpbronnen voor het economische levensonderhoud van de huidige en toekomstige generaties. We willen ambassadeurs opleiden die kerkleden trainen in klimaatbewustzijn en leren wat ontbossing doet met ons land. Tegelijk bieden we praktische hulp om landbouwpraktijken te verbeteren.
Je moet weten dat meer dan 60% van de bevolking in Zambia onder de armoedegrens leeft. Armoede zorgt ervoor dat men geen ruimte heeft voor iets anders dan overleven. WISE Green Church is een project van de theologische trainingsorganisatie TEEZ (Theological Education by Extension in Zambia), waar ik directeur van ben. Naast theologische opleiding en werken aan bewustzijn, leveren we vanuit TEEZ daarom ook heel concreet zaden en meststoffen aan kleine boeren. We leren hen boomaanplanting en voedselproductie combineren. Zo wordt de bestaanszekerheid onder de lokale bevolking vergroot en het milieu beschermd.
Sinds vorig jaar trainen we mensen in het Farmer Managed Natural Regeneration concept. Doel van deze training is het herstel van land door gedegradeerde akkers en graangronden weer gezond te maken met als direct gevolg: meer oogst, betere inkomens, meer opslag van CO2, herstel van ecosystemen en biodiversiteit. We werken als TEEZ samen met de lokale overheid en met World Vision, die de training verzorgt. Dit project is een mooie, heel praktische manier om te werken aan het herstel van Gods schepping, en de kerken ook te leren dat de zorg voor deze aarde een belangrijk onderdeel is van Gods opdracht.”
Edouard Nyituriki, voorganger in Rwanda
“Ons programma, om kerkleden bewust te maken van hun verantwoordelijkheid als rentmeesters van Gods schepping, begint heel concreet. We delen bijvoorbeeld zaailingen uit, zodat mensen hun tuin en de grond om de kerk kunnen beplanten. We verstrekken betere fornuizen met minder CO2-uitstoot, waterfilters en zonnepanelen in afgelegen gebieden zonder energienetwerk. Mooie, concrete manieren om bij te dragen aan zorg voor de schepping. Van hieruit willen we bewegen naar ‘Christus-georiënteerde’ initiatieven. We willen niet alleen uitgaan van wetenschappelijke kennis, maar juist ook vanuit een geestelijk, theologisch besef. Deze meer theologische input komt mede uit de scriptie die ik schreef tijdens mijn MIRT-studie in Kampen.
In augustus 2023 heb ik de Master of Intercultural Reformed Theology (MIRT) aan de Theologische Universiteit Utrecht afgerond. Nu ben ik weer terug in Rwanda en werk ik aan mijn
promotieonderzoek. Ik onderzoek het belang van een sterk theologisch fundament in het aangaan van de ecologische crisis in Rwanda. Ik ben priester binnen de Anglicaanse kerk in Rwanda. Het is onderzoek is specifiek gericht op de kerken in ‘mijn’ bisdom Shyogwe. Ik ontdekte dat de Bijbel er duidelijk over is: mensen hebben een belangrijke rol als Gods rentmeesters om heerschappij over de aarde uit te oefenen. Niet om te heersen als een tiran, maar om zorg te dragen voor Gods schepping, als een hoeder. (Gen. 1:26- 28; Gen. 2:15).
Het raakt me enorm als ik zie hoe mensen lijden onder de ecologische crisis, die voornamelijk het gevolg is van wat wij als mensen zelf produceren en consumeren. Daarom is het zo belangrijk om je bewust te zijn van je rol en verantwoordelijkheid in de zorg voor de schepping. Heerschappij hebben over de aarde is echt iets anders dan erover heersen.
Wat mij opviel, en een tweede belangrijke reden was om aan de slag te gaan met dit onderwerp, is de theologische visie van sommige kerkleden. Ik hoorde regelmatig van mensen dat de wereld toch niet meer te herstellen is. De huidige ecologische crisis wordt gezien als een teken van de eindtijd. Een gevoel van: het hoeft dus ook niet meer. Het is mijn verlangen om deze gedachte – dat we er toch niets meer aan hoeven en kunnen doen – te veranderen. Hoe? Door te begrijpen wie God is als Schepper en Verlosser. En te delen in Gods verlossingsplan, dat gericht is op het helen van de verbroken relatie met Hem en het herstellen van de schepping.”
